دریاچه نئور بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین استان اردبیل است. این دریاچه با پوشش زیبای گیاهی و جانوری بسان تابلوی نقاشی چشم‌نوازی، جلوه‌ای از قدرت بی‌انتهای خداوند است.
یکی از گردشگاه‌های مهم اطراف شهر اردبیل دریاچه زیبای نئورر است. این دریاچه در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به طرف خلخال در یکی از دره‌های کوهستان باغیرو و در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر ۲۱۰ هکتار و عمق متوسط ۵ متر یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین دریاچه‌های ایران است. نئور مشتمل بر دو دریاچه کوچک و بزرگ است که در فصل بهار به هم می‌پیوندند و دریاچه واحد را به وجود می‌آورند.
بارندگى مناسب و وجود چشمه‌هاى فراوان سبب پایدارى وضعیت دریاچه شده، ضمن آنکه هواى مطبوع منطقه زمینه بسیار مناسبى براى جذب گردشگر خصوصا در اوقات گرم سال را فراهم کرده است.
محدوده دریاچه نئورر، به دلیل ضوابط خاص موجود بر این منطقه، به‌عنوان یک منطقه حفاظت شده زیست‌محیطی تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گیرد، لذا شکار هر گونه پرنده آبی در این دریاچه ممنوع بوده و عوامل خاص طبیعی و انسانی حیات وحش این منطقه را تهدید نمی‌کند. این دریاچه دارای ارزش‌های زیستگاهی، اکوتوریستی، زنبورداری، کشاورزی و دامداری است. این مکان جز مکان‌هایی در ایران معرفی شده است که قبل از مرگ باید دید.
جغرافیای دریاچه نئور اردبیل
از حاشیه جنوب شهرقی شهر اردبیل (میدان ایثار) راه آسفالت به طرف خلخال منشعب می‌شود که در فاصله ۳۵ کیلومتری آن، مرکز دهستان بودآلالو قرار دارد. از دست چپ این مسیر راه آسفالت تا روستای عباس‌آباد به طول ۱۰ کیلومتر ادامه دارد. دریاچه نئورر در طرف شرق این روستا واقع شده است.
با توجه به کوهستانی و سردسیر بودن منطقه و بارش برف‌های زیاد در فصل زمستان، بهترین فصل برای دیدن طبیعت دریاچه نئورر و کوهستان‌های اطراف آن، بهار و تابستان است.
منبع تأمین کننده آب دریاچه نئور اردبیل
نزولات جوی منبع اصلی تأمین آب چشمه‌های ورودی و دریاچه است. در اطراف دریاچه چشمه‌های گسلی فراوانی وجود دارد که دبی آب این چشمه‌ها بر حسب مقادیر نزولات برفی سالیانه و پایداری برف چال‌ها در ایام گرم و موقعیت آنها متفاوت است. وجود چشمه‌های متعدد حوضه آبریز دریاچه نئورر از مهم‌ترین منابع تأمین آب دریاچه بشمار می‌رود.
چشمه های منطقه نئورر
گور بلاغی، شبلو بلاغی، گول بلاغی، قاشقا بلاغی، پیالا گوزه، قورما چوخور بلاغی، دیری بلاغی، پاسگاه بلاغی، قوتور بلاغی، حسین بلاغی، اوبا بلاغی، اسدخان یوردونون بلاغی، سید یوردونون بلاغی، قالا گوزه سی و فرخ یوردونون بلاغی.
کاربری دریاچه نئور اردبیل
آب این دریاچه برای استفاده آبیاری زمین‌های کشاورزی مورد بهره برداری قرار می‌گیرد که در سال ۱۳۶۶ به منظور ذخیره آب جهت استفاده‌های کشاورزی سدی در تنها خروجی دریاچه (قانلی دره) احداث و مورد بهره برداری قرار گرفت و هر ساله به میزان اندک بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان جهت کنترل جمعیت گامارس‌های موجود در دریاچه رها سازی می‌گردد. وسعت حوضه آبریز دریاچه نئورر ۴۵ کیلومتر مربع بوده و از مراتع ییلاقی عشایر فندوقلو است.
پوشش گیاهی ناحیه دریاچه نئور
این منطقه داراى پوشش گیاهى متنوعى از گیاهان خشکى‌زى و آبزى است. از جمله شبدر، بابونه، بومادران، آلاله، نعناع و… که از گیاهان دارویی هم هستند. دریاچه نئورر زیستگاه برخی از گونه‌های پرندگان مهاجر عبوری نیز هست.
ماهیگیری در دریاچه نئور
این دریاچه دارای نوعی ماهی به نام قزل‌آلای رنگین‌کمان است. هر ساله به میزان اندک بچه‌ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان جهت کنترل جمعیت گامارس‌های موجود در دریاچه‌های رهاسازی می‌گردد. در شهریورماه مسابقه تفریحی تحت عنوان «مسابقه ماهیگیری» در این دریاچه بین دوستداران صید ماهی انجام می‌شود.
ماهی‌های دریاچه نئورر هر سال پیش از زمستان صید و جمع‌آوری می‌شوند زیرا در اثر یخ زدن دریاچه این ماهی‌ها نمی‌توانند در زمستان زنده بمانند و پس از زمستان دوباره ماهی‌های کوچک پرورشی در نئورر رها می‌شوند.
با بهره‌گیری از آب این دریاچه، تعدادی استخر پرورش ماهی نیز در پیرامون اردبیل درست شده است.
قزل آلای رنگین‌کمان
قزل‌آلای رنگین‌کمان نوعی ماهی از خانوادهٔ آزادماهیان (Salmonidae) است.
این ماهی از راستهٔ آزادماهی‌سانان (Salmoniformes) از جنس قزل‌آلاها (Oncorhynchus) است.
از لحاظ ظاهری دارای بدنی کشیده و باله‌های توسعه یافته است که تعداد آنها ۸ عدد است و شامل دو باله سینه‌ای، دو باله شکمی، یک باله مخرجی و دو باله پشتی است. یکی از باله‌های پشتی بالای بدن و در وسط قرار دارد و دارای شعاع است. باله پشتی دیگر کوچک و بدون شعاع و بر روی ساقه دمی قرار داشته که به نام بالچه چربی معروف است که مشخصه اصلی کلیه آزاد ماهیان است. قزل آلای رنگین کمان دهان بزرگی دارد که هنگام صید طعمه به علت آزاد بودن استخوان فکی تا حد زیادی باز شده و طعمه‌های بزرگ را شکار می‌کند. رنگ اصلی سر و حاشیه بدن ماهی به رنگ زرد روشن است که در بالای خط جانبی لکه‌های تیره فراوانی دیده می‌شود. رنگ بدن ان در رودخانه‌های مختلف تغییر می‌کند و در رودخانه‌هایی که در سایه واقع گردیده است بسیار تیره می‌گردد. طول این ماهی به ۴۰ سانتی متر و وزن ان به ۱٫۳ کیلو گرم می‌رسد .این ماهی دارای ۶۳-۶۱ مهره، ۱۹ خار آبششی، ۴۸ عدد زوائد باب‌المعده‌ای است .همچنین مانند بیشتر قرل‌آلاها دندان‌های تیزی دارد که بر روی استخوان‌خیش در سقف دهان قرار گرفته‌اند.
زیستگاه
زیستگاه اصلی آن از رودخانه کاسکوکوئیم در آلاسکا شروع شده و به سمت جنوب ادامه یافته و به منطقه باها در کالیفرنیا می‌رسد. پراکنش این ماهی در ایران در حوزه دریای خزر، رودخانه‌های دجله، کارون، تجن و دریاچه نمک است. بطور کلی قزل آلای رنگین کمان متعلق به آبهای سرد و شفاف، بستر سنگی، سنگلاخی و شنی است. این ماهی در شرایط طبیعی در رودخانه‌ها و دریاچه‌های سرد و خنک زیست می‌کند.
راههای دسترسی به دریاچه نئور اردبیل
- هشت پر (طالش)، ریگ، کیش دیبی، شیله، مریان، قلعه جوق، حفظ آباد و عباس آباد.
- خلخال، گیوی، فاراب، قره قشلاق، کزور، خلفلو، هل آباد، حفظ آباد و عباس آباد.
- اردبیل، هیر، شبلو و عباس آباد.
کوهنوردی بهاره نئورر به سوباتان یکی از معروفترین مسیرهای طبیعت گردی شمال کشور برای عاشقان طبیعت ایران زمین است. یک جاده خاکی ناهموار و نیسان رو هم وجود دارد که با گرم شدن هوا و کم شدن بارندگی‌ها، برای رفت و آمد بومیان و گردشگران از نئورر به سوباتان و برعکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر هم قصد پیمایش این مسیر را ندارید می‌توانید در کنار دریاچه بمانید. در حال حاضر در کنار دریاچه، امکانات رفاهی و اقامتیِ خاصی وجود ندارد و اقامت فقط در چادر امکان پذیر است ولی وسایل رفاهی، در حد معمول وجود دارد.
ییلاق سوباتان
ییلاق سوباتان یکی از زیباترین مناطق ییلاقی کشور است که در ۲۰ کیلومتری ضلع غربی شهر لیسار از توابع شهرستان تالش در استان سرسبز گیلان و ۳۶ کیلومتری شمال غرب شهر تالش (هشتپر) و ۱۹ کیلومتری جنوب شرقی دریاچه نئورر واقع شده است که از شرق به جنگلهای انبوه تالش (لیسار)، از غرب به ییلاقات اردبیل و دریاچه زیبای نئورر، از شمال به رود خانه خروشان لیسار و ییلاقات خطبه سرا و از جنوب به مناطق ییلاقی آسبومار جوکندان متصل است.
این شهرک زیبای ییلاقی محل سکونت صدها خانوار لیساری است که بیشتر در فصول بهار و تابستان و بخشی از پائیز، در آن مسکن می‌گزینند. این محل از چشمه های پر آب و بسیار خنک و هوای عالی برخوردار بوده و دارای زمین‌های سرسبز پوشیده از چمن است.
در داخل و اطراف سوباتان گورستان‌های متعددی از هزاران سال پیش تا کنون وجود دارد که نشان از تاریخ و تمدن کهن این سرزمین دارد. در مرکز سوباتان حفره هایی وجود دارد که سیلاب‌های اطراف را در خود فرو می‌برد و شاید به همین دلیل سوباتان به این نام شهرت پیدا کرده است. در حالی که دمای شهرهای مختلف گیلان، مرطوب‌ترین استان کشور به ندرت به کمتر از یک درجه بالای صفر می‌رسد، در ارتفاعات سوباتان که ۱۹۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد، تابستان هم لکه‌هایی از برف دیده می‌شود و به همین دلیل اواخر پاییز ساکنین آن که اکثراً دامدار هستند به جنگل های دامنه البرز و سواحل خزر (لیسار) کوچ کرده و فقط ۳ خانوار در روستای ییلاقی هونی‌یش باقی می‌ماند.
ساری‌داش (سنگ زرد) ، آلچالق (پارک طبیعی درختان آلوچه) ، هاچا‌داش (جایی که نوک کوه بصورت دوشاخه در آمده)، چمنزار وسیع بیده پشت، غار طبیعی گنج‌خانه، بازاچه سنتی، نمایشگاه مردم شناسی عشایری، چشمه باتمان بولاق بین سوباتان و آسبومار و ییلاقات بالادستی ساری بولاق و چم‌چمی و باغداگول (محل اقامت ایل شاهسون اردبیل) و دریاچه زیبای نئورر از نقاط جالب و دیدنی این منطقه است. این منطقه ییلاقی فاقد برق و گاز بوده و علیرغم تغییرات بافت سنتی در مرکز سوباتان، هنوز صدها خانوار دامدار و عشایر بصورت سنتی و با حفظ فرهنگ بومی در سیاه چادرها (پوری) و خانه های کاهگلی در روستاهای اطراف سوباتان به شغل شریف دامداری مشغول هستند.
ییلاق سوباتان به دلیل ویژگیهای خاص طبیعی مورد توجه توریستهای طبیعت گرد قرار گرفته و سالانه هزاران توریست داخلی و خارجی از این منطقه زیبا بازدید می‌کنند. سوباتان هتل و اقامتگاه رسمی ندارد و مردم خونگرم سوباتان در خانه‌های خود از این مسافران پذیرایی می‌نمایند.
منبع: کجارو
